Kem Szkoła 2022: Podsumowanie

Kem Szkoła to intersekcjonalny program edukacyjny, który ma na celu rozwinąć indywidualne i kolektywne praktyki uczestniczek_ków poprzez eksperymenty i namysł nad choreografią społeczną, performansem oraz metodami działań queerowo-feministycznych. Kem Szkoła 2022, kontynuująca sukces poprzedniej edycji, odbyła się pomiędzy 26 lipca a 15 września 2022. Poniżej znajduje się poglądowy opis, który pomimo złożonej i efemerycznej natury procesu Kem Szkoły, stanowi próbę archiwizacji działań wokół programu.

Program tegorocznej szkoły składał się z dwóch dopełniających się i wzajemnie zasilających części: Jak Dotykać Ruchu? oraz Choreografie Sojusznictwa. Pierwsza, skupiona była na wspólnym opracowaniu narzędzi i strategii choreograficznych i performatywnych, które sytuują badania i praktykę artystyczną w ramach ucieleśnionego doświadczania w relacji do warunków społeczno-politycznych. Druga część, miała na celu wypracowanie strategii naprawczych poprzez serię spotkań i inicjatyw z grupami artystek i aktywistek, które w swoich praktykach korzystają z metodologii queerowo-feministycznych.

Jak Dotykać Ruchu?

Mentoring

Spora część programu oscylowała wokół procesu mentoringu, prowadzonego przez Alex’a Baczyńskiego oraz Anię Nowak. W oparciu o pojęcia pedagogiki krytycznej i eksperymentalnej, mentoring pełnił funkcję ciągłego system trawiennego Szkoły. Polegał na pośredniczeniu w procesach kolektywnej artykulacji wiedzy i połączeń pojawiających się w różnych aspektach szkoły, a także na przeplataniu się indywidualnych i zbiorowych praktyk uczestniczek_ków.

Mentoring był przestrzenią refleksji, ćwiczoną poprzez wprowadzanie narzędzi wspólnego mapowania/diagramowania, informacji zwrotnej, dyskusji, pisania partytur choreograficznych, ćwiczeń we współpracy i tłumaczeń performatywnych. Takie mediowanie miało na celu gromadzenie wiedzy, łączenie zasobów, zwracanie uwagi na bliskość i przenikalność między teorią a praktyką oraz wskazywanie powiązań między różnymi elementami programu, jak również indywidualnymi praktykami uczestniczek_ków.

Narzędziem uruchomionycm w tym celu był „papirus”, rozległa wspólna mapa myśli łącząca różne rejestry wiedzy: tekstową i wizualną, wyobrażoną i ucieleśnioną, skoncentrowaną i rozproszoną, autofikcyjną i badawczą. Łącząc odniesienia, mapa myśli wiązała ze sobą elementy procesu uczenia się, a jednocześnie otwierała się na budowanie sieci na zewnątrz.

 Doświadczenia / Experiences

Jedną ze strategii wprowadzonych w procesie grupowym było płynne przewodnictwo: uczestniczki zaproszone zostały do wcielania się i dzielenia się różnymi rolami w zależności od sytuacji, pojawiających się potrzeb i intuicji. Było to otwarte dla uczestniczek tak samo jak dla organizatorek w celu uniknięcia wprowadzania systemów hierarchii w procesie wspólnego uczenia się. Jedną z przestrzeni wprowadzającej tę praktykę w życie były ‘doświadczenia’ – stworzone przez każdą z uczestniczek by celem podzielenia się własną praktyką artystyczną/ruchową/badawczą z resztą grupy. Pośród form współdzielenia się wiedzą znalazły się immersyjne performanse, grupowe czytanie, prezentacje, wspólne medytacje i choreografie, kąpiele dźwiękowe, kluby filmowe, improwizacje grupowe oraz praktyki cielesne. Tryby tworzenia wiedzy mieszały się i przenikały, poruszając wiedzę ucieleśnioną, przeżytą, wyuczoną, wyczutą i wyobrażoną.

Warsztaty i Seminaria

Kolejną znaczną część programu Jak Dotykać Ruchu? zapełniły warsztaty i seminaria prowadzone przez różnorodną grupę choreografek, artystek, aktywistek, archiwistek i więcej. Warsztaty różniły się wymiarem czasu i tematyką, pokrywając treści polityczne, akademickie i performatywne. Wszystkie łączyła próba facylitacji połączeń pomiędzy różnymi trybami wiedzy z wielu dyscyplin.

Gościniami Kem Szkoły 2022 były:

Tosia Leniarska 
Geo Wyex
Karol Radziszewski 
Anka Herbut 
Szymon Adamczak 
Lambda Warszawa
Nadia Markiewicz

Wagarowanie – Seminarium z Tosią Leniarską

Myślenie wagarujące – dryfujący, meandrujący, kognitywny proces ucieczki. Bycie w określonej relacji z tym od czego się ucieka. Seminarium Tosi Leniarskiej zabrało uczestniczki Kem Szkoły na spacer wzdłuż afektywnej teorii przestrzeni publicznej, choreografii społecznej i zabawy, diagramów i cybernetyki. Wśród podjętych tematów znalazły się myśl choreografowana przez diagramy oraz praktyka bycia dzieckiem wagarującym – w ciągłym procesie mapowania i negocjowania przestrzeni wokół niego.

 Geo Wyex - Why do we fuck with time? Warsztat performatywny

Kiedy, jako performerzy, możemy bawić się czasem? W jaki sposób performans wyłania się z przestrzeni nie-performansu? Jak przesuwamy się przez granicę życia i performansu? Przez 3 dni, zadaliśmy sobie te i inne pytania, rozważając pojęcia performatyki względem czasu podczas choreograficznego warsztatu z Geo. Bazując na technice zapisu automatycznego i osobistych doświadczeniach, uczestniczki wypracowały partytury do grupowych performansów, wzbogacone również o teksty Every Ocean Hughes i Hole Theory autorstwa Pope.L.

 Karol Radziszewski: Queer Archives Institute 

Instytut Archiwów Queerowych to projekt Karola Radziszewskiego dedykowany badaniu. Kolekcjonowaniu, digitalizowaniu, publikowaniu, wystawianiu, analizie i interpetacji artystycznej archiwów i pamięci queerowej, ze szczególnym uwzględnieniem Europy Środkowowschodniej. Instytut Archiwów Queerowych, wraz z swoimi zinami, broszurami, przewodnikami, filmami i fotografiami dokumentującymi historię społeczności LGBTQ+, tymczasowo zmaterializował się w infrastrukturze Kem Szkoły, tym samym stając się pośrednikiem dyskusji o queerowej topologii, ciele jako archiwum oraz samoinscenizacji jako queerowym i performatywnym narzędziu.

Choreomania i choreografie protestu - Seminarium z Anką Herbut

            Seminarium z Anką Herbut stanowiło szeroki, teoretyczny przegląd strategii oporu w relacji do tańca i choreografii społecznych, poczynając od antyrządowych protestów w Chile i Hong Kongu aż do współczesnych prac tanecznych i teatralnych. W oparciu o teorie rewolucji i organizacji społecznej, rozważałyśmy temat sprawczości ludzkiej i kolektywnej odpowiedzialności. Anka skierowała również nasz aparat krytyczny ku królestwu roślin i znajdujących się w nim chwastów, jako radykalny model przetrwania i okupowania przestrzeni. Kolejny ważnym problemem podjętym podczas tych spotkań było ciało jako przestrzeń protestu poprzez sposób w jaki organizuje się samo i w relacji do innych.

Warsztaty z queerowania feedback’u z Szymonem Adamczakiem

Ten 3-dniowy warsztat wprowadził uczestniczki w metody dawania sobie nawzajem performatywnej informacji zwrotnej, co okazało się kluczowe w kolektywnym procesie rozwijania prac performatywnych. Proces, w który wprowadził nas Szymon był wielowątkowy i elastyczny, mogący dopasować się do potrzeb osoby dostającej feedback. Korzystając z takiego modelu, uczestniczki Kem Szkoły mogły ucieleśnić i praktykować teorię, jednocześnie traktując praktyki i punkty widzenia siebie nawzajem jako punkt wyjścia do researchu.

  Crip Theory z Nadią Markiewicz

Nadia Markiewicz – absolwentka pierwszej edycji Kem Szkoły, powróciła w tym roku by podzielić się swoim research’em na temat cyrkowych pokazów ‘dziwaków’ i badań nad niepełnosprawnością. Nadia zaoferowała nam wyczerpujący przegląd historii ruchu walki o prawa dla osób z niepełnosprawnością oraz cenny wgląd w estetykę cripple punk i koncept ‘uchodzenia’ w relacji do osób niepełnosprawnych.

Morning practices

Oprócz warsztatów i seminariów, tegoroczny program stosował format ‘morning practice’ na początku każdego dnia. Sesje te były zaprojektowane jako godzinne praktyki somatyczne mające na celu ugruntowienie uczestniczek w swoich ciałach, ucieleśnianie wiedzy i przygotowanie ciała/umysłu na nadchodzący dzień. W ramach morning practice uczestniczki brały udział w praktykach poszerzonej choreografii, masażu, slow-dance, yogi kundalini, free/authentic movement oraz w warsztatach z vogue runway. Gościniami zaproszonymi w tym roku do poprowadzenia morning practice były:

Alicja Czyczel 
Ramona Nagabczyńska 
Katarzyna Szugajew 
Bożna Wydrowska

 Choreografie Sojusznictwa

Druga znaczna część programu Kem Szkoły 2022 skoncentrowana była na budowaniu sojuszy z lokalnie działającymi grupami artystek/aktywistek, które korzystają z metodologii queerowo-feministycznych by aktywnie wspierać marginalizowane społeczności i działać naprzeciw opresyjnym, patriarchalnym, rasistowskim, heteronormatywnym i ableistycznym strukturom władzy. Pojęcie „choreografia” rozumiemy tutaj nie tylko jako praktykę taneczną, ale jako praktykę wykorzytującą ruch będący środkiem wyrazu dla rozmaitych społecznych relacji i splotów intymności, materialności ciał, zmysłowości, polityki/władzy i środowiska, stąd termin Choreografie Sojusznictwa. Grupy z którymi podjęłyśmy się współpracy przeprowadziły warsztaty dla uczestniczek Kem Szkoły, po których wspólnie organizowałyśmy wydarzenie publiczne, którego zawartość była tłumaczona na Polski Język Migowy.

Queerowa poezja i warsztaty zinowe z Queers to the Front

Girls* (Queers) to the Front to działający w Warszawie kolektyw publikujący ziny z queerową sztuką i poezją oraz hostujący imprezy dające platformę dla kobiet i queerowych artystek. G*TTF przeprowadziły w Szkole warsztat o queerowej przyjemności, podczas którego uczestniczki stworzyły z skrawkowych materiałów własne ziny, eksplorujące relacje pomiędzy przyjemnością a kapitalizmem oraz szukające miejsca dla przyjemności w debacie publicznej.

 Wydarzenie publiczne które współorganizowałyśmy z G*TTF stanowiło spotkanie wokół queerowej poezji i prozy, na styku niezależnych publikacji i prywatnych notatek z dziennika. Publiczna recytacja queerowych dzieł służyła jako punkt wyjścia do kolektywnej dyskusji o widoczności queerowej przyjemności i erotyki w przestrzeni publicznej.

Warsztaty choreograficzny i wykład z Teatrem 21

Nasze drugie przecięcie było z Teatrem 21- grupą teatralną której aktorami są głównie osoby z trisomią 21 i autyzmem. Działając nieprzerwanie od 2005 roku, stworzyła kilkanaście spektakli prezentowanych w teatrach i instytucjach w całej Polsce, organizowała konferencje i warsztaty oraz wydała publikacje – wszystko w celu integracji artystów z niepełnosprawnością w pole sztuki i kultur oraz inicjowania debaty na temat niepełnosprawności jako konstruktu kulturalnego. W Szkole gościłyśmy choreografkę i aktora z Teatru 21, którzy przeprowadzili nas przez inkluzywne narzędzia choreograficzne, pomagające przeciwdziałać ableistycznym uprzedzeniom podczas pracy performatywnej. Warsztaty i wynikające z nich konwersacje okazały się niezbędne do zrozumienia zjawiska uprzejmej nieuwagi oraz sposobu w jakim ciała są postrzegane przez pryzmat normatywności.

 Publiczny wymiar naszej współpracy z Teatrem 21 przyjął formę otwartego wykładu, podczas którego związana z Teatrem Justyna Lipko-Konieczna opowiadała o tym jak kategoria normy została skonstruowana i usankcjonowana w historii, manifestując się między innymi w statystyce, sztuce, socjologii i medycynie.

Westsplaining. Wykład z Yulią Krivich i SDK Słonecznik

Yulia Krivich – zaangażowana aktywistka dekolonialna i fotografka, zrobiła uczestniczkom Kem Szkoły 2022 wykład o zachodnim spojrzeniu na ‘europę wschodnią’, podczas którego poruszyła tematy m. in. manifestacji kolonialnych narracji w języku oraz protekcjonalnych objaśnień sytuacji od osób w nich niezaangażowanych. Wraz z Yulią zastanawiałyśmy się nad różnymi formami jakie kolonializm może przyjąć i obmyślałyśmy efektowne strategie dekolonizacji w kontekście ludobójczej wojny prowadzonej przez Rosję w Ukrainie. Yulia zabrała uczestniczki również na oprowadzanie po warszawskich galeriach pokazujących sztukę Ukraińskich artystek i artystów, co odwzorowywało dekolonialną strategię dawania przestrzeni na wybrzmienie głosów osób z opresjonowanych grup.

 Dokumentowanie procesu Kem Szkoły

            Podczas tegorocznej edycji Kem Szkoły, podjęłyśmy próbę archiwizacji kolektywnego, kreatywnego procesu w formie soundscapeów, tym samym reflektując nad możliwością dokumentacji ruchu i queerowo-feministycznym dźwiękiem. Dźwięk, wytwarzany przez ciało i następnie oderwany od niego stał się przewodnikiem po archiwum myśli, ruchów, pomysłów i interakcji. Jako zjawisko z natury efemeryczne, dźwięk okazał się idealnym medium do zapisania nieczytelnego procesu Kem Szkoły. Proces archiwizacji przebiegł we współpracy z Akademią Radiową – inicjatywą związaną z Radiem Kapitał. Tosia Ulatowska i Diana Krawiec z Akademii odwiedziły Kem Szkołę by zrobić szereg wykładów o soundscape’ach, nagraniach terenowych i muzyce eksperymentalnej, by uwrażliwić uczestniczki na wielość sposobów w jakich można rozumieć archiwum dźwiękowe. Owocem naszej współpracy jest 10 oddzielnych soundscape’ów, które będzie można usłyszeć na antenie Radia Kapitał.

Poza zajęciami

Kem Szkoła w Białymstoku

Organizatorki i uczestniczki Kem Szkoły 2022 zostały zaproszone przez Galerię Arsenał w Białymstoku by podzielić się procesem kolektywnego tworzenia światów, tworzenia wspólnej wiedzy poprzez wymianę i ucieleśnioną praktykę z szerszą publiką. Odbyło się to w ramach programu publicznego wystawy „Odszkolnić!”, biorącej na warsztat eksperymentalne modele edukacyjne z Centralnej i Wschodniej Europy. Uczestniczki Kem Szkoły przeprowadziły półtoragodzinny warsztat, na który składały się runda speed dating, praktyka somatyczna oraz kolektywne czytanie tekstu Audre Lorde o sile erotyki. Stanowiło to pierwsze wyjście z formatami Kem Szkoły na zewnątrz, dzielenie się ideą otwartego nauczania i choreograficznych formatów jako alternatyw do tradycyjnej pedagogiki.

 Wieczór otwarty w Kem Szkole

Proces Kem Szkoły 2022 został zwieńczony wieczorem otwartym podczas którego uczestniczki podzieliły się z szerszą publiką kolektywnym procesem, w którym były zanurzone przez 8 tygodni. Wieczór rozpoczął się od krótkich warsztatów, podczas których uczestniczki przeprowadziły gości przez somatyczne praktyki ruchowe które kolektywnie wypracowały podczas Szkoły. Praca z ciałem jest zawsze ściśle związana z innymi formami wytwarzania wiedzy w grupowej aktywności. Druga część wieczoru została poświęcona kolektywnemu odsłuchaniu wspomnianych wcześniej soundscape’ów, stworzonych we współpracy z Akademią Radiową. Pomiędzy poszczególnymi soundscape’ami, uczestniczki miały okazję podzielić się również własnymi odczuciami i rekolekcjami związanymi z procesem Kem Szkoły, udokumentowanym w nieczytelnej, dźwiękowej formie.

 Kem Szkoła nie mogłaby się odbyć bez wsparcia instytucji i organizacji, które współpracowały z Kem, dzieląc się swoimi zasobami: nie tylko w ramach udostępniania przestrzeni i funduszy, ale także włączając się w budowanie społeczności, dzielenie się zasobami intelektualnymi, praktycznymi i aktywistycznymi. Chciałybyśmy w szczególności podziękować zespołowi Centrum Jasna 10, Świetlica Krytyki Politycznej, który był integralną częścią inicjatywy przez udostępnienie nam przestrzeni Świetlicy przez 4 tygodnie i wspomaganie wielu procesów, a także Fundacji Galerii Foksal, którzy ugościli nas przez 4 tygodnie trwania programu Kem Szkoły.